-
1 искә китерү
1) вспомина́ть, припомина́ть, восстанови́ть в па́мяти2) приводи́ть/привести́ в чу́вства (в созна́ние) -
2 ис
I сущ.1) за́пах, духборыны ис сизми — он (букв. его́ нос) не чу́вствует за́паха
шомырт чәчәкләре исе — за́пах черёмухи
2) уга́р, чад || уга́рныймунчада ис бар — в ба́не чу́вствуется уга́р
башка ис тиде — я угоре́л
3) перен. при́вкусбалык шулпасыннан төтен исе килә — от ухи́ па́хнет ды́мом
•- ис газыII сущ.1) па́мятьаның сүзләре истә калды — его́ слова́ оста́лись в па́мяти
2) созна́ние, чу́вствоисен җуйды — потеря́л созна́ние
3) здоро́вый ум, ра́зум, рассу́докисемдә барында — пока́ по́мню; пока́ держу́ в па́мяти
исендә башка нәрсә — его́ ум за́нят други́м
исеңдә барда, итәгеңне яп — (посл.) пока́ не по́здно, сде́лай свои́ дела́
4)а) в ф. исемдә я хорошо́ по́мню;б) в ф. исеңдәме? а ты по́мнишь? а по́мнишь, когда́5) в ф. исемдә название игры для проверки и укрепления памяти••- ис аву- ис алу
- ис җыю
- ис керү
- ис китәрү
- ис китмәгәндә
- ис китмәстән
- ис китү
- исе дә калмау
- исе дә китми
- исең киткән икән
- исең киткән иске чикмән итәгенә
- исе дә юк
- исеңдә юк
- истә дә юк
- искә алмыйча үтү
- искә алу
- искә алынган
- искә кереп чыкмады
- искә килү
- искә китерү
- искә төшерү
- искә төшү
- истә кала торган
- истә тоту
- истән чыгу
- истән чыгару
- истән яздыру
- истән язу
- истән таю
- истән язып
- истән язар дәрәҗәдә -
3 перебрать
сов.1) ( что) санлау, берәмтекләп карап чыгу2) перен. ( кого-что) искә төшерү, хәтерләп чыгу, берәм-берәм күз алдына китерү3) ( что), полигр. [таратып] яңадан җыю4) ( что-чего) (взять лишнее) артык алу, кирәгеннән тыш алу -
4 воссоздать
сов.( что)1) ( создать вновь) яңадан торгызу, яңадан барлыкка китерү2) ( восстановить в памяти) хәтергә китерү, хәтергә (искә) төшерү3) ( творчески воспроизвести) иҗат итү, яңадан торгызу -
5 переворошить
сов.; разг.( что)1) кабарту, кабартып (күпертеп) чыгу; күпертү2) туздырып ташлау, астын өскә китерү, туздырып (таратып) бетерү3) перен. хәтергә төшерү, үткәннәрне күз алдына китерү, үткәннәрне хәтердә яңарту -
6 воскресить
сов.1) ( кого), рел. терелтү, үлгәннән соң терелтү, җан кертү2) перен. ( кого-что) (оживить) яңадан терелтү, яңадан көч бирү, җан кертү3) перен. ( кого-что) (восстановить) күз алдына китерү, китереп бастыру, янадан искә (хәтергә) төшерү -
7 йола
сущ.1) обря́д, церемо́ния; ритуа́л рел. || обря́довый; ритуа́льныйтуй йолалары — сва́дебные обря́ды (церемо́нии)
дини йолалар — религио́зные ритуа́лы
үлгән кешене искә алу йоласы — помина́льный обря́д; поми́нки
йола җырлары — обря́довые пе́сни
йола хезмәте күрсәтү — ока́зывать ритуа́льные услу́ги
2) обы́чай, нрависке гадәт, иске йолалар — ста́рые привы́чки, ста́рые обы́чаи (нра́вы)
йола буенча — по обы́чаю
йола булып китү — войти́ в обы́чай, стать обы́чаем, преврати́ться в обы́чай
көнкүреш йолалары — жите́йские нра́вы
кәләш сайлау йоласы — смотри́ны
йола саклау — соблюда́ть (блюсти́) обы́чай
• -
8 файда
сущ.1) по́льза, вы́года; вы́игрышярдәмнең файдасы — по́льза от по́мощи
укуның файдасы зур булды — по́льза от учёбы была́ большо́й
суд хөкеме зыян күрүче файдасына булды — реше́ние суда́ бы́ло в по́льзу потерпе́вшего
2) прок, толк, смысл; расчётүткәннәрне искә төшерүдән файда юк — како́й толк (смысл) от воспомина́ний о про́шлом
синең сөйләнүләреңнең ни файдасы бар? — како́й толк от твои́х разгово́ров?
3) при́быль, дохо́д, бары́ш; вы́ручка ( от торговли)җиләк-җимештән зур файда алу — име́ть большу́ю вы́ручку от прода́жи фру́ктов
4) по́льза, по́мощь (о положительном влиянии, воздействии)гыйбрәтле сүзнең дә файдасы бар — и назида́тельное сло́во име́ет по́льзу
даруның файдасы тиде — лека́рство пошло́ на по́льзу
үз файдасы өчен тырышу — стара́ться ра́ди свое́й вы́годы (в свои́х интере́сах)
•- файда китерү
- файда бирү
- файда күрсәтү
- файда күрү
- файда чыгу
- файдага калдыру
- файдага калу -
9 восстановить
сов.1) ( что) торгызу, яңадан торгызу, аякка бастыру, төзәтү2) ( кого) кайтару, кире кайтару, кире бирү, кире кую3) ( кого-что) (враждебно настроить) каршы кую; дошманлаштыру, дошманлык тойгысы уяту4) перен. ( кого-что) (воспроизвести) күз алдына китерү, [хәтергә] төшерү, [искә] төшерү -
10 припомнить
сов.1) ( кого-что) (вспомнить) искә төшерү, хәтерләү, күңелгә китерү; ( узнать) тану, төсмерләү -
11 тональность
ж1) муз. тональлек2) иск. тоннар...ы, буяулар...ы (тоннарны бер-берсен туры китерү, буяуларны бер-берсенә яраштыру)
См. также в других словарях:
гөман — иск. Уй, фикер; фараз, юрау. ГӨМАН ИТҮ (КЫЛУ) –... дип уйлау, фараз итү, күз алдына китерү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җагалау — иск. Туку эшендә: озатылган буйлык җепне станга урнаштыру – көредән, кылычтан үткәреп сугу өчен әзер хәлгә китерү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
һамаюн — иск. Бәхет кошы (күләгәсе кемгә төшсә, аңа чиксез бәхет китерә дип йөртелгән мифик кош исеме) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
һомай — иск. Бәхет кошы (күләгәсе кемгә төшсә, аңа чиксез бәхет китерә дип йөртелгән мифик кош исеме) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җөп — с. Икегә калдыксыз бүленә торган; киресе: так. иск. Пар иң азакта ике өч җөп көрәшче кала. ҖӨП КИТЕРҮ – Пар итеп туры китерү, шуның кебек үк ясау, парлау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ирештерү — I. 1. Берәр нәрсәгә алып килү, китерү 2. Берәр хәбәрне, сүзне килеп әйтү, тапшыру, җиткерү 3. Берәр нәрсәгә ия итү, берәр нәрсәне тормышка ашыру, теләгән, уйлаган нәрсәсенә китерү безне фатирга ирештерделәр. Берәр өлкәдә билгеле бер югарылыкка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
яңарту — 1. Исергән, таушалган, бозылган нәрсәне элекке хәленә яки гомумән нормаль хәлгә китерү, төзәтү 2. Яшәп килгән тәртипне һ. б. үзгәртү, яңача эш итү. Өс киеме, җиһаз тур. : яңага алмаштыру 3. Онытылганны искә төшерү һәм яңаны өстәү белем я. . күч.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
айара — Иске ай югалып, яңа ай туганчы булган айсыз вакыт; иске айның азагы, яңа айның башы. АЙ ЕЛЫ – Айның хәрәкәте белән исәпләнә торган ел. II. АЙ – ы. 1. Авыртуны, сызлану сыкрануны, куркуны һ. б. ш. белдерә 2. Кызгану, үпкә, канәгатьсезлек, икеләнү… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
айкау — 1. Дулкыннар ясап болгату 2. Актарып, астын өскә китереп эзләнү 3. Йөреп чыгу, йөреп күп җирләр, юллар үтү әллә ничә урамны айкап чыктым 4. Нәр. б. селтәү, бутау, болгау. Чайкау, селкү. Актарып ташлагандай ярып, кисеп үтү болытларны айкый елдырым … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
актару — 1. Бергә торган әйберләрнең астын өскә китереп бутау 2. Әйберләр арасыннан нәр. б. эзләү. Нәр. б. эзләп, әйберләрнең астын өскә китерү 3. Казып, сөреп бозу (җир, юл тур.) 4. Нәр. б. тузгыту тузан а. 5. Нәр. б. эзләп җирне казу тур. алтын а. 6.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бастыру — 1. (Басу (II) ) 2. Басып торган хәлгә китерү. Озынча яки аяклы нәрсәне вертикаль торышка кую 3. Җиңел нәрсә таралып яки очып китмәсен өчен, өстенә авыр әйбер салып кую, бастырыклау. Өстенә авыр әйбер кую 4. иск. Таптату, бөртекле ашлыкны башак… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
